آغاز و انجام

آغاز و انجام اثر خواجه نصیرالدین طوسی رساله‌ای مختصر و فشرده‎ در باب مبدأ و معاد است. که در حقیقت شرح حال انسان در دو عالم دنیا و آخرت است که در برخی مواضع به اختصار درباره آغاز،‌ یعنی خداوند نیز سخنانی بیان شده است. از این‌رو گفته شده این رساله، اثری درباره معرفت نفس شمرده می‌شود.
خواجه نصیرالدین در آغاز این رساله می‎نویسد: «دوستی از محرّر این تذکره التماس کرد که نبذی از آنچه سالکان راه آخرت مشاهده کرده‎اند، از انجام کار آفرینش شبیه به آنچه در کتاب مسطور است و بر زبان انبیاء و اولیاء مذکور، از احوال قیامت و بهشت و دوزخ و غیر آن، ثبت کند بر آن وجه که اهل بینش مشاهده کنند».
به گفته حسن حسن‌زاده آملی این کتاب یکی از مصادر «الحکمة المتعالیة» اثر ملاصدرا در مسئله نفس بوده است.